หลักเกณฑ์การเขียนคำย่อ

1.ใช้พยัญชนะต้นของพยางค์แรกของคำเป็นตัวย่อถ้าเป็นคำคำเดียวให้ใช้ตัวย่อตัวเดียว แม้ว่าคำนั้นจะมีหลายพยางค์ก็ตาม
ตัวอย่าง
◦5 วา = 5 ว.
◦จังหวัด = จ.
◦3.00 นาฬิกา = 3.00 น.
◦ศาสตราจารย์ = ศ.
2. ถ้าใช้ตัวย่อเพียงตัวเดียวแล้วทำให้เกิดความสับสน อาจใช้พยัญชนะต้นของคำถัดไปเป็นตัวย่อด้วยก็ได้
ตัวอย่าง
◦ทหารบก = ทบ.
◦ตำรวจ = ตร.
◦อัยการ = อก.
3.ถ้าเป็นคำสมาสให้ถือเป็นคำคำเดียว และใช้พยัญชนะต้นของพยางค์แรกเพียงตัวเดียว
ตัวอย่าง
◦มหาวิทยาลัย = ม.
◦วิทยาลัย = ว.
4.ถ้าเป็นคำประสม ใช้พยัญชนะต้นของแต่ละคำ
ตัวอย่าง
◦ชั่วโมง = ชม.
◦โรงเรียน = รร.
5.ถ้าคำประสมประกอบด้วยคำหลายคำ มีความยาวมาก อาจเลือกเฉพาะพยัญชนะต้นของคำที่เป็นใจความสำคัญ ทั้งนี้ไม่ควรเกิน 4 ตัวตัวอย่าง
◦คณะกรรมการประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ = กปร.
◦สำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ = สปช.
6.ถ้าใช้พยัญชนะต้นของแต่ละคำแล้วทำให้เกิดความสับสน ให้ใช้พยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไปแทน
ตัวอย่าง
◦พระราชกำหนด = พ.ร.ก.
◦พระราชกฤษฎีกา = พ.ร.ฎ.
7.ถ้าพยางค์ที่มี ห เป็นอักษรนำ เช่น หญ หล ให้ใช้พยัญชนตัวที่ออกเสียงเป็นตัวย่อ
ตัวอย่าง
◦สารวัตรใหญ่ = สวญ.
◦ทางหลวง = ทล.
8.คำที่พยัญชนะต้นเป็นอักษรควบกล้ำหรืออักษรนำ ให้ใช้อักษรตัวหน้าตัวเดียว
ตัวอย่าง
◦ประกาศนียบัตร = ป.
◦ถนน = ถ.
◦เปรียญ = ป.
9.ตัวย่อไม่ควรใช้สระ ยกเว้นคำที่เคยใช้มาก่อนแล้ว
ตัวอย่าง
◦เมษายน = เม.ย.
◦มิถุนายน = มิ.ย.
◦เสนาธิการ = เสธ.
◦โทรศัพท์ = โทร.
10.ตัวย่อต้องมีจุดกำกับเสมอ ตัวย่อตั้งแต่ 2 ตัวขึ้นไปให้จุดที่ตัวสุดท้ายเพียงจุดเดียว ยกเว้นตัวที่ใช้กันมาก่อนแล้ว
ตัวอย่าง
◦ตำบล = ต.
◦รองศาสตราจารย์ = รศ.
◦พุทธศักราช = พ.ศ.
11.ให้เว้นวรรคเล็กหน้าตัวย่อทุกแบบ
ตัวอย่าง
◦ประวัติของ อ.พระนครศรีอยุธยา
◦มีข่าวจาก กทม.ว่า
12.ให้เว้นวรรคระหว่างกลุ่มอักษรย่อ
ตัวอย่าง
◦ศ. นพ.
◦รศ. ดร.
13.การอ่านคำย่อ ต้องอ่านเต็ม
ตัวอย่าง
◦05.00 น. อ่านว่า ห้า-นา-ลิ-กา
◦อ.พระนครศรีอยุธยา อ่านว่า อำ-เพอ-พระ-นะ-คอน-สี-อะ-ยุด-ทะ-ยา
ยกเว้นกรณีที่คำเต็มนั้นยาวมากและคำย่อนั้นเป็นยอมรับกันทั่วไปแล้ว อาจอ่านตัวย่อเรียงตัวไปก็ได้
ตัวอย่าง
◦ก.พ. อ่านว่า กอ-พอ

ที่มา - www.royin.go.th